Etken Treponema pallidum (Spiroketa pallida) isimli bakteridir. Cinsel ilişki ile bulaşır. Ayrıca Sifiliz’li gebelerde rahim içi bebeğe geçiş vardır ve yenidoğanlar konjenital sifilizli doğarlar.
Kliink tabloyu 4 devrede inceleyebilirsek de, penislinin tedaviye girmesi ile dünya üzerinde 4.devre lezyonlu hasta pek yoktur.
- Primer sfiliz: Pallidumun vücuda girişinden 3- 4 hafta sonra giriş yerinde ilk lezyon çıkar. Bu lezyon 3- 5 mm çapında, ağrısız, zemini sert, pembe mat ve yüzeyel bir ülserdir. (Şankr) Yoğun miktarda spiroket içerir ( T. Pallidum )
Şankr?
Şankr çıktıktan 1 hafta sonra en yakın lenf düğümünde (genellikle kasık) ağrısız büyüme olur. Tedavi edilmezse 6- 8 hafta içinde hiç iz bırakmadan iyileşir.
- Sekonder sfiliz: Şankr dan ortalama 6 hafta sonra ( 2 hafta-6 ay ) sekonder yani 2. devre sfiliz başlar.Hafif ateş, baş ağrısı, tüm vücutta yaygın lenf bezlerinde büyüme, güve yeniği gibi saç dökülmesi ,gövde, kollarda, ayak tabanında, ağız içinde papüler lezyonlar görülür. Bu lezyonlara genital bölgede yerleştiğinde condüloma lataadı verilir.
Tüm bu deri lezyonları bol miktarda spiroket içerdiğinden son derece bulaşıcıdır.2. devre hastaların % 25 de çok hafif geçer ve fark edilmez. İkinci devre belirtileri birkaç ay içinde geriler ve latent döneme girer.
- Latent sfiliz: Birkaç yıl süren bu devrede (2- 4 yıl ) klinik olarak bir bulgu vermeyebilir. Ancak kan testlerinde tespit edilebilir.
- Geç sfiliz: Bu dönemde deridegom adı verilen, deriden kabarık, düğme şeklinde oluşumlar hastaların % 20 de görülür. Bulaşıcı özellik taşımazlar. Hastalığın alınmasından 3- 10 yıl sonra ortaya çıkarlar. Solunum yolları, karaciğer, ve kemikte de görülebilir. Kalp tutulumu ise 10- 25 yıl sonra ortaya çıkar. Santral sinir sistemi tutulumu ise tedavi edilmemiş vakaların % 10 da görülür.
TANI:
Birinci ve ikinci dönem sfilizinde lezyonlardan alınan materyalde bol miktarda spiroket görünmesi ile tanı konur. Kan testleri ise enfeksiyonla karşılaştıktan 5- 6 hafta sonra pozitif sonuç verir.
Kan testleri şunlardır : -VDRL -TPHA -FTA-Abs
Penisilin ile tedavi edilir. Gebelikte enfeksiyonla karşılaşınca mutlaka tedavi edilmelidir. Anneden bebeğe geçiş vardır. Bebek konjenital sfiliz ile doğar.